دستیار قضایی در فرانسه؛ نهادی برای تربیت قاضی و افزایش کیفیت و سرعت رسیدگی در ایران

دشواری­های رو به تزاید ناشی از افزایش پرونده­های مطروحه در دادگاه­ها و کمبود نیروی انسانی متخصص برای رسیدگی سریع و دقیق به این پرونده­ها از یک سو و کثرت دانش­آموختگان دانشکده­های حقوق و نیروی جوان جامعه­ی ایران از سوی دیگر ما را در برابر یک امکان قرار می­دهد که می­توانیم از توان این نیروی جوان بعنوان راه­حل بخشی از مشکلات موجود استفاده کنیم. بالفعل کردن این توان بالقوه مستلزم ایجاد تغییراتی در برنامه­های آموزشی دانشکده­های حقوق برای آموزش این توانایی­ها و هم چنین فراهم کردن سازوکار و بستری برای کارآموزی مقدماتی این نیروها در قوه­ی ­قضاییه است. دستیار قضایی امکانی است که در نظام­های حقوقی دیگر سابقه دارد و هم­چنین روشی برای غنا بخشیدن بر دانش و تجربه­ی قضات و وکلای آینده است. دستیاران جوان در فرانسه که در آستانه­ی ورود به مشاغل قضاوت و وکالت و استخدام در ادارات دولتی هستند از این تجربه­ی چند ساله دستیاری بعنوان فصلی سازنده و آموزنده در کارنامه­ی حرفه­ای­شان یاد کرده­اند. در مقاله­ی پیش­رو این تجربه را در فرانسه بررسی می­کنیم و می­کوشیم تا نمونه­های ایرانی آن را نیز از تأملات پیشکسوتان قضایی، قوانین و رویه­­­ی دادگاه­ها و مراکز آموزشی بشناسیم تا تأمل درباره این نهاد را از سر بگیریم. روشن است که تعیین شرح وظایف و رابطه­­ی دستیار قضایی با دفتر دادگاه و با قاضی و هم چنین تکالیف قانونی و حرفه­ای دستیار قضایی موضوعی دقیق است که باید با ریزبینی و باریک بینی تعیین شود تا این نهاد را با شکست مواجه نکند.